Hizmet Detayı

Baraj / Atık Baraj Güvenliği ve Yıkılma Analizi – 2B Taşkın Modellemesi ve Acil Eylem Planlaması

Baraj ve atık barajlarında meydana gelebilecek yıkılmalar, yalnızca yapısal değil aynı zamanda çevresel, insani ve ekonomik krizlere neden olabilmektedir. Vortechs Mühendislik olarak, bu tür senaryolarda oluşabilecek su veya atık yayılımını 2B hidrolik modelleme temelli analizlerle değerlendiriyoruz. Elde edilen çıktılar, Baraj Güvenliği Acil Eylem Planları (AEP) kapsamında hem karar verici kurumlara hem de sahadaki kriz ekiplerine yönelik uygulanabilir çözümler sunmaktadır.

Analiz süreçleri, baraj veya atık barajının tipi, gövde özellikleri, yıkılma mekanizması ve arazi koşulları dikkate alınarak özelleştirilir. Model çıktıları müdahale güzergâhları, tahliye planlamaları ve risk zonları ile ilişkilendirilir.

Analiz Kapsamı

· Baraj ve atık baraj yıkılma senaryolarının tanımlanması (kret aşması, deprem, borulanma vb.)

·  Gövde yapısı ve depolama hacmine göre su/atık hacminin modellenmesi

·  2B hidrolik modelleme ile taşkın yayılım haritalarının oluşturulması

·  Nüfus yoğunluğu, ulaşım ağı ve kritik altyapı üzerinde etki değerlendirmesi

·  Acil durum müdahale bölgelerinin ve tahliye güzergâhlarının belirlenmesi

Neden Bu Analiz Gereklidir?

• Yasal Zorunluluk: DSİ ve ilgili kurumlar tarafından, yüksek tehlikeli barajlar için AEP hazırlanması zorunludur.
• Risk Azaltma: Kritik alanlarda can ve mal kaybını önleyebilmek için zamanında müdahale planlaması şarttır.
• Karar Destek: Barajın inşa, işletme ve denetim süreçlerinde teknik analizlere ihtiyaç duyulur.

Atık Barajları: Küresel Risk ve Teknik Yaklaşım

Son yıllarda dünya genelinde meydana gelen atık barajı kazaları, ciddi çevre kirliliğine ve can kayıplarına yol açmaktadır. Yapılan araştırmalara göre, 1915 yılından bu yana 257 atık barajı yıkılması raporlanmış; bu olaylarda 2650 kişi hayatını kaybetmiş ve yaklaşık 250 milyon m³ kirletici çevreye yayılmıştır. Bu hacmin neredeyse yarısı 2000 yılı sonrası gerçekleşmiş, ölümlerin de 640’ı bu dönemde yaşanmıştır (ICOLD, ISE, World Mine Tailings Failure, CSP).

Atık barajı senaryolarında, yayılımın doğru şekilde modellenmesi için akışkanın reolojik özellikleri büyük önem taşır. Depolanan atık genellikle Newtonian olmayan (non-Newtonian) karakterde olduğundan, klasik su modellemelerinden farklı davranış sergiler. Bu durumda; yayılım mesafesi, hız ve derinlikler belirgin şekilde değişebilir.

Reolojik Modelleme ve Non-Newtonian Akışkanlar

Reoloji, katı ve sıvıların deformasyon özelliklerini tanımlar. Newtonian akışkanlarda kayma gerilimi ile deformasyon hızı lineer ilişkilidir. Ancak atık barajlarında karşılaşılan akışkanlar çoğunlukla non-Newtonian olup, bu ilişki doğrusal değildir.

Şekil 1 Newtonian Akışkan Davranışı (Kayma Gerilimi ile Deformasyonun Değişimi)

Şekil 2 Non- Newtonian Akışı Sembolize Eden Farklı Matematiksel Modellerin Gösterimi (Kayma Gerilimi ile Deformasyonun Değişimi)

Modelleme sürecinde reolojik parametreler dikkate alınarak elde edilen veriler ile tehlike derecelendirmesi yapılmakta, sonuçlar mekânsal olarak dağıtılmakta ve risk haritaları üretilmektedir. Böylece, olası yıkılma sonrası tehlike altındaki bölgeler, önleyici tedbirler ve tahliye süreleri bilimsel temelde belirlenebilmektedir.

Neden Vortechs Mühendislik?

·       Hidrolik Modelleme Uzmanlığı: HEC-RAS 2D başta olmak üzere, farklı yazılımlar ile hassas yayılım simülasyonları

·       Senaryoya Özgü Çalışma: Baraj türü, topografya ve depolanan maddenin karakterine göre özel modelleme

·       Kurumlara Uygun Format: DSİ ve ilgili idarelerin AEP rapor şablonlarına birebir uygun çıktı üretimi

·       Yalnızca teknik değil, uygulanabilir çözümler sunarız. Model sonuçlarını sahadaki acil müdahale planlarıyla ilişkilendiririz.

Baraj yıkılma analizi, kritik güvenlik planlamalarının en önemli bileşenlerinden biridir. Bu konuda deneyimli, teknik altyapısı güçlü ve kurumsal onay süreçlerine hâkim bir ekiple çalışmak için bizimle iletişime geçebilirsiniz.

Baraj Yıkılma Analizi Animasyonları

Referans Kurumlar ve İş Ortaklarımız